ویژگی های شرکت دانش بنیان چیست
مقدمه
شرکت دانش بنیان شرکتی است که دانش را تولید یا به دست می اورد و آن را به کالا یا خدمات تبدیل میکند. این شرکتها همچنین در بحث انتقال تکنولوژی بسیار مهم میباشند و نقش مهمی را ایفا میکنند. ابتدا به دو تعریف ارائه شده به وسیله ی قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و سازمانهای همکاری اقتصادی و توسعه میپردازیم. قانون مذکور در ماده 1 این شرکتها را اینگونه تعریف میکند: «شرکت یا موسسه ی دانش بنیان شرکت یا موسسه ی خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه ی اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده ی فراوان به ویژه در حوزه نرم افزارهای مربوط تشکیل میشود.» در این ماده از هدف و کارکرد شرکتهای دانش بنیان برای بیان تعریف استفاده شده است. اولا با استفاده از این تعریف هر شرکتی که در راستای اهداف مذکور گام بردارد شرکت دانش بنیان است و فرقی ندارد که شالوده ی شرکت چیست و این تعریف تعریفی کلی است که موضوع بحث را روشن نمیکند. سازمان همکاری اقتصادی و توسعه نیز در تعریف این شرکتها میگوید: «آن دسته از گروههای انسانی تحصیل کرده در مراکز علمی، پژوهشی و تحقیقاتی که توانسته باشند در این مراکز علاوه بر فراگیری علوم نظری و تئوری های علمی، روشهای تبدیل علوم فراگرفته به فعالیتهای درآمدزا و تولید کننده ارزش را به همراه داشته باشد.»
شرکتهای دانش بنیان حلقه واسطه بین ایده و تکنولوژی هستند که میتوانند ایده ها را در مسیر رسیدن به تکنولوژی هدایت کنند. در واقع شرکتهای دانش بنیان بر مبنای دانش تشکیل میشوند و با تولید و جذب دانش آن را به کالا و خدمات قابل عرضه در بازار تبدیل میکنند. در کشورمان دانش بنیان بودن ویژگی یک شرکت است نه نوع خاصی از شرکت. حتی در قانون و آیین نامه های مربوطه چیزی راجع به اینکه شرکت دارای آورده ی فکری باشد وجود ندارد و مرجع تشخیص دانش بنیان بودن اهمیتی برای آورده قائل نمیباشد. اما با توجه به اینکه مبنای شرکت باید بر دانش و آورده های فکری استوار باشد این امر صحیح نمیباشد. علاوه بر این اهداف بیان شده در قانون و آیین نامه های مذکور بر این مهم تاکید میکند. شاید بتوان تعریف زیر را برای شرکتهای دانش بنیان مناسب دانست:
«شرکت یا موسساتی هستند که در راستای تولید و جذب دانش تجاری تشکیل شده و علاوه بر تجاری سازی ایده ها به تولید ایده ی تجاری نیز مبادرت میورزند و در راستای گسترش اقتصاد دانش بنیان فعالیت میکنند.»
شرکتهای دانش بنیان شخصیت های حقوقی هستند که در چند مورد باید تخصص داشته باشند: اولا؛ این شرکتها باید توانایی شناسایی دانش و ایده ی قابل تجاری شدن را داشته باشند. این مهم ضامن بقای شرکتهاست؛ زیرا ایجاد ایده و تحقیقات بسیار هزینه بر میباشند و نمیتوان ایده های غیر قابل تجاری سازی را در دستور کار قرار داد. ثانیا؛ این شرکتها لزوما باید طرز استفاده از دانش و ایده و نتایج تحقیقات را بدانند. این مساله برای شرکتها مزیت رقابتی بزرگی را ایجاد میکند و این مساله بسیار حیاتی است و نهایتا؛ تمامی این شرکتها باید بازار را بشناسند. این مساله در کاهش ریسک و افزایش موفقیت این شرکتها بسیار مهم و حیاتی است و بدون شناخت از بازار، نحوه و مکان توزیع کالا و خدمات تولیده شده، شیوه ی تبلیغ و نیز مکان مناسب برای عرضه ی کالا و خدمات خاص بسیار مهم و در موفقیت شرکتهای مذکور حیاتی است. در کشور ما دانش بنیان بودن ویژگی شرکتهایی است که با توجه به معیارهای موجود در قانون و آیین نامه های مربوطه اقدام به تولید اموال و دارایی های فکری میکنند که قابل تجاری سازی است. تاسیس شرکتهای دانش بنیان در پارکهای علم و فناوری به منظور تجاری ساختن ایده ها از نخستین کارهای جدی است که در کشور به منظور عملی شدن تبدیل نوآوریها به تکنولوژی صورت گرفته است. در کشور ما دو نوع شرکت دانش نیان وجود دارد: شرکتهایی که فقط اعضای هیات علمی مالک آن هستند. در صورتی که سهام دانشگاه کمتر از 50 درصد باشد، شرکت دانش بنیان، شرکتی خصوصی است که باید تابع قانون تجارت باشد و در اداره ثبت شرکتها ثبت شود و شرکتهایی که دانشگاهها نیز در آن مالکیت دارند. در صورتی که سهام دانشگاه 50 درصد یا بیشتر باشد، شرکت دانش بنیان، شرکتی دولتی است. و تحت حمایت قانون حمایت از موسسات و رکتهای دانش بنیان نمیباشد.
امتیازات محصولات و خدمات دانش بنیان
از مهم‌ترین مزایای شرکت دانش بنیان دریافت 15 امتیاز برای شرکت در مناقصات دولتی می‌باشد.انعقاد قرارداد با شرکتهای دولتی بدون شرکت در مناقصه15 درصد از بودجه پروژه‌های شرکتهای دولتی بدون نیاز به برگزاری مناقصه به شرکت های دانش بنیان تعلق می‌گیرد.استقرار در پارک علم وفناوریاین شرکتها برای استقرار در پارک علم و فناوری در اولویت میباشند.امکان استقرار این مؤسسات در واحدهای مسکونی
با موافقت شهرداری و معاونت علمی این شرکتها میتوانند هزینه‌های خود را کاهش داده و در واحدهای مسکونی مستقر شوند.
شرایط لازم برای ثبت شرکت دانش بنیان
ثبت شرکت دانش بنیان تفاوتی با ثبت سایر شرکت ها ندارد و این شرکت ها نیز باید در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به آدرس www.ssaa.ir با رویه سایر شرکت ها به ثبت برسند.
به همین دلیل در مرحله اول، باید شرکت مورد نظر را مانند یک شرکت عادی به ثبت رساند. پس از آن باید نسبت به دانش بنیانی کردن شرکت اقدام کرد تا بتوان از مزایای قانونی این نوع شرکت ها استفاده نمود.